Welkom op de Gevangen in Glas. Een website met 1804 afdrukken van ontslagen gevangenen
afkomstig van een glasplaat uit de collectie van het Nationaal Gevangenismuseum te Veenhuizen. Elke gevangene waarvan de naam bekend is heeft zijn eigen pagina met detentiegegevens en indien bekend het misdaadverhaal. Tijdens deze ontdekkingsreis bleken namen gekoppeld te kunnen worden aan een groepsverbandmisdaad; de partner in crime.
Het is een streven om aan alle gezichten met een GN nummer een naam te koppelen. Herkent u een voor ons nog onbekende of is een aanpassing nodig laat het ons weten via contact.
In 1871 maakte de Engelse arts en fotograaf Richard Maddox fotograferen toegankelijker met de zilvergelatine negatiefdruk. Hij gebruikte daarvoor een glasplaat waarop zilverbromide in een gelatine laag ingebed werd. Tussen 1880 en 1935 werden gevangenen gefotografeerd met deze Richard Maddox methode. Dit is de oervorm van de huidige fotografische films.
In 1879- 1880 ontwikkelde Alphonse Bertillon een systeem om personen te identificeren: het bertillonage. Dit basiselement was de nauwkeurige opmeting van aanvankelijk negen, later elf lichamelijke kenmerken met een sterke variatie; de signalementenkaart ontwikkelt.
Hij rangschikte de kaarten in drie groepen: deze met kleine, middelgrote of grote lengte van het hoofd. Elke groep was weer onderverdeeld in drie groepen volgens de breedte van het hoofd, daarna volgens weer een ander kenmerk. Alles samen waren er dus honderden verschillende classificaties mogelijk, wat opzoekingen mogelijk maakte in een kort tijdsbestek. De weinige kaarten die na de opzoeking overbleven, moesten dan nader worden bekeken om na te gaan of de betrokkene een recidivist was of niet.
De metingen werden aangevuld met de kleur van de ogen, het haar en de huid; een beschrijving van overige opvallende uiterlijke kenmerken zoals tatoeages, littekens en dergelijke. Ook de vingerafdrukken kwamen hier in 1894 bij, maar enkel de duim, wijs- middel- en ringvinger van de rechterhand.
Met Gevangen in Glas willen wij de glasplaat laten spreken: wie ze waren en wat hen dreef tot het plegen van het misdrijf. De eerste stap was het zoeken naar digitale Bevolkingsregisters van de Bijzondere Strafgevangenis Leeuwarden wat de weg vrij kon maken naar zijn verdere verhaal.
Naast het inschrijfregister werd ook een controleboek bijgehouden hierin werden zijn stappen binnen de gevangenis nauwkeurig beschreven deze boeken zijn te raadplegen bij Tresoar. Vele gezichten op gevangen in glas zijn vaker veroordeeld geweest dus meerdere gevangenissen van binnen bekeken. Er is bewust gekozen inschrijfregisters miniem toe te voegen wel met de bronvermelding zo blijft de website overzichtelijk.
met dank aan:
Glasplaten: Gevangenismuseum Veenhuizen
Signalementkaarten: Drents archief
en
Stadsarchief Amsterdam
Inschrijfregisters: Tresoar en Historisch centrum Leeuwarden
Blokhuispoort te Leeuwarden:
Het verhaal komt hier tot leven. Boek een
rondleiding en beleef.
Gevangenisleven en reclasseering in beeld gebracht. Een film in 3 delen
deze website is een initiatief van Stichting Blokhuispoort
update: 22-09-2025